Al drie jaar organiseert Taalhuis Amsterdam i.s.m. het NKV en Stichting Zenobia de serie ‘Over oude talen’, een collegereeeks op de vrijdagavond.

Als laatste kwam Theo Krispijn (Universiteit Leiden) naar ons Taalhuis om te vertellen over het Sumerisch. Voor wie het nog eens wil nalezen doet Elianne kort verslag en deelde Dhr. Krispijn zijn powerpoint met ons!

Het Sumerisch is de oudste taal van Mesopotamië. Deze taal werd millennia lang gebruikt in het gebied van de twee rivieren. Hoewel de spreektaal op een zeker moment verdween, werd Sumerisch nog lange tijd in geschreven vorm gebruikt. Dit kan je vergelijken met het Latijn, dat lange tijd de taal van de wetenschap en de kerk bleef in Europa, zelfs toen het niet meer actief gesproken werd. Omdat het Sumerisch niet verwant lijkt te zijn aan andere talen die in Mesopotamië gesproken werden is het extra bijzonder dat het zo lang gebruikt werd. Theo Krispijn behandelde in zijn lezing eerst hoe het Sumerische schrift is ontstaan uit kleitokens en hoe het zich ontwikkelde naar de taal waarin het grootse Gilgameš-epos is vastgelegd. Verder liet hij zien hoe het Sumerische werkwoordsysteem is opgebouwd. Taalkundigen gaan ervan watertanden: een persoonsvorm codeert niet alleen voor persoon, getal en tijd, maar ook voor onder andere de Aktionsart, reflexiviteit, richting en locatie. Bovendien kunnen ook het direct en indirect object in de vorm worden opgenomen. Zo ontstaan er vormen als mu-e-ğar- ğar -re-en-zé-en: ‘jullie plaatsten hen’. Hoewel het schier onmogelijk lijkt om deze taal te leren bestonden er uitgebreide methodes om de taal aan volgende generaties door te geven. Krispijn laat voorbeelden zien van heuse Sumerische ‘leesplankjes’: door archeologische vondsten van docentenmateriaal weten we hoe het er in de taalles aan toeging. Alle mogelijke klankcombinaties werden op een systematische wijze geoefend op kleitabletten, en betekenissymbolen eindeloos nagetekend en zo gestandaardiseerd. De lezing wordt afgesloten met enkele literaire passages die, wanneer ze worden voorgelezen, getuigen van een prachtig systeem van ritme en rijm. Sumerisch is een prachtige taal om naar te luisteren, zoals ook blijkt uit het Gilgameš-epos: ‘Mijn bard, Lugal-gaba-gal, hef je lied aan, stem je snaren! Geef mij bier te drinken; vul mijn bronzen beker!’

Sumerische-taal-Amsterdam-2019

De reeks van 2020 vind je hier!