In oktober gaan we voor de derde keer op taalreis naar Egypte met Farah, die al sinds 2016 docent Arabisch is in ons Taalhuis. Waar we de eerste keer Caïro en de woestijn bezochten en de tweede keer Egyptisch leerden terwijl we over de Nijl voeren, zijn de lessen dit jaar in Alexandrië en eindigen we onze taalreis met een weekend in Caïro, de woonplaats van Farah.

Genoeg reden dus om eens een woord met haar te wisselen. We spraken haar onder meer over de taalreis naar Egypte, haar lessen en hoe het Egyptisch zich onderscheidt van andere Arabische dialecten.

Hoi Farah! Hoe ben je eigenlijk bij Taalhuis Amsterdam terechtgekomen?
Ik werd voorgedragen door Tato, die niet alleen destijds de enige docent Arabisch was, maar ook een vriendin van mij [je zou Tato ook kunnen kennen van haar etymologie-workshops]. Het klikte gelijk goed, dus toen ben ik de cursussen Egyptisch gaan geven.

Je hebt Arabisch gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Hoe kwam je op dat idee?
Ik ben zelf geboren en getogen in Amsterdam, en mijn moeder is Nederlands, maar mijn vader is Egyptisch. Ik ging Arabisch studeren omdat ik meer over mijn achtergrond wilde leren, maar ook omdat ik taal heel interessant vind. Op school had ik al Frans, Duits, een beetje Spaans en Latijn gehad – bij Latijn gingen we altijd oude teksten lezen, net als later met Arabisch. Lekker puzzelen dus, in beide gevallen.

Is het Arabische alfabet moeilijk?
Mensen denken vaak van wel ja, maar je kunt het eigenlijk best snel onder de knie krijgen. Of je nu eerst het alfabet leert en daarna aan de slag gaat met spreken, of je het tegelijkertijd doet – zelf heb ik daar geen expliciete voorkeur in. De nieuwe alfabetcursus die ik ga geven richt zich op het schrift en de Arabische klanken, wat relevant is voor alle dialecten. Je kunt het dus zien als basis, waarna je nog alle kanten op kunt. Maar het is ook handig als je al wel een beetje Arabisch kunt spreken maar nooit hebt leren lezen en schrijven.

Wat is er het moeilijkst aan Arabisch?
Wat cursisten vaak moeilijk vinden zijn de klanken, dus daar besteed ik veel aandacht aan. Een woord kan totaal van betekenis veranderen als je het verkeerd uitspreekt: het woord hamaam (حمام) betekent bijvoorbeeld duif, maar met een dubbele M – dus hammaam (حمّام) – wordt het wc of badkamer. En die zijn dan allebei met een harde H (de ḥa, حاء). Met een zachte H (de ha, هاء) is het weer een naam, die je misschien kent van de bekende Egyptische film Hamam fi Amsterdam (همام في امستردام).

Wat vind je belangrijk in je lessen?
Een fijne sfeer creëren, een safe space waarin je fouten durft te maken. Bijvoorbeeld door grapjes te maken of dingen lekker te overdrijven. Cursisten lezen in een les nog weleens over moeilijke klanken heen, en dan laat ik ze die juist heel overdreven uitspreken. Bij de emfatische medeklinkers bijvoorbeeld: dan heb ik het niet over de sad (صاد) en de dad (ضاد), maar de saaaaad en de daaaaad. Fouten maken hoort erbij, en je moet er ook om kunnen lachen. Gisteren zei een cursist bijvoorbeeld dat ze 49 is, terwijl ze eigenlijk 29 jaar is.

Naast Egyptisch hebben we bij Taalhuis ook cursussen Marokkaans, Levantijns en Modern Standaard Arabisch – best veel keuze dus. Waarom is het een goed idee om voor Egyptisch te kiezen?
Omdat het het mooiste dialect is, natuurlijk! Of nou ja, het is in ieder geval een handig dialect, haha. Het is het wijdst verspreide dialect in de Arabische wereld, omdat de media-industrie heel groot is. Egyptische liedjes en soaps zijn overal bekend, en daarom kun je in veel andere Arabische landen ook goed uit de voeten met Egyptisch. Iedereen kent bijvoorbeeld de liedjes van Umm Kulthum – ze wordt ook wel ‘de ster van het oosten’ (كوكب الشرق) genoemd.

Levert het verschil tussen Egyptisch en andere dialecten weleens spraakverwarring op?
Als je in de Maghreb zegt dat je m3arras bent, ben je getrouwd. In Egypte ben je dan een pooier of kontlikker.

Oei. Is het over het algemeen makkelijk om Egyptisch te onderscheiden van andere dialecten?
Je kunt het Egyptisch vooral herkennen aan hoe de jim (جيم) wordt uitgesproken, namelijk als ‘g’. In de andere dialecten is dat eerder een ‘dj’. Ook wordt in het Egyptisch de qaaf (قاف) in principe niet uitgesproken en verandert die in een glottisslag [waarbij de klank kortstondig wordt onderbroken]. In de moderne spreektaal zitten ook veel Engelstalige woorden – daar heb ik trouwens ook mijn scriptie over geschreven. Ik heb vooral gekeken naar de morfologische kant, hoe het Engels in de Egyptische grammatica is opgenomen. Sommige woorden zijn gewoon overgenomen, zoals televiziun (تلفزيون) andere zijn helemaal geïntegreerd in het Arabische grammaticapatroon. Wordt het nu te technisch?

Nee hoor.
Van het Engelse woord ‘fuel’ hebben ze bijvoorbeeld een Arabische wortel gemaakt. Die wortels bestaan vaak uit drie medeklinkers, en omdat er alleen een F en een L in zit hebben ze er een wau (واو) tussengezet, waardoor je de wortel F-W-L krijgt (ف و ل). Zo hebben ze er ook een werkwoord (in de tweede stam) van gemaakt, tanken. Als je ‘ik tank’ wilt zeggen, wordt dat dus ‘afawwil’ (أفوّل).

En de taalreis naar Egypte! Kun je daar al iets over vertellen?
We gaan eerst naar Alexandrië en in het weekend naar Caïro. Van maandag tot en met vrijdag heb je elke dag drie uur les, en daarna vrije tijd en excursies. Tijdens de eerste reis gingen we bijvoorbeeld naar een Egyptisch filmhuis en deden we het grote Cairo-ontdekkingsspel, waarbij je allemaal opdrachten moest doen om de stad beter te leren kennen. Ik ben nu bezig om daar een Alexandrië-variant van te ontwikkelen. En verder vooral activiteiten waarbij je echt het Egyptische leven induikt, en je kunt mengen met Egyptenaren.

شكرا ya Farah!

Interview door docent Nederlands Yoran.

Als je meer wilt weten over deze taalreis naar Egypte, kom dan zondag naar onze Arabische middag! Om je op de reis voor te bereiden kun je binnenkort alvast beginnen met het Arabische alfabet. Verder beginnen we in september weer met nieuwe groepscursussen, maar als je daar niet op wilt wachten (en al een beetje Arabisch spreekt), kun je wellicht instromen in een van onze bestaande cursussen. En je kunt natuurlijk altijd bij ons terecht voor privélessen!